woensdag 4 juli 2012

aboriginal kultuur

Dag allemaal,

Hier is een verslag over wat ik gezien, geleerd, vernomen,.... heb over de kultuur van de aboriginals.
Wel, Australie is een groot land met meerdere klimaten en er is dus een groot verschil in kultuur in het nooden en zuiden. Het is zeer moeilijk om goede informatie te krijgen. Immers als land heeft Australie zich nog niet verzoend met wat er in het verleden gebeurd is. Het is maar de vraag of dat ooit zal gebeuren. De discussies lopen soms hoog op. Der is een zekere gelijkenis met onze discussie over de collaboratie gedurende de tweede oorlog. Bepaalde dingen worden politiek gebruikt en dat staat een open discussie natuurlijk ook in de weg.

Wel, hier is wat ik geleerd heb.

Aboriginal is een blanke term voor alle oorspronkelijke inwoners van Australie. Ze noemen zich zelf zo nooit maar bij gebrek aan een betere term gebruikt men deze nog.

Aboriginals worden ingedeeld in taalgroepen en niet in stammen. Elke taalgroep heeft natuurlijk zijn verschillende dialecten en er is dus veel overlap tussen deze groepen. De indeling is dan soms ook meer arbitrair.
Elke taalgroep wordt dan nog eens ingedeeld in clans en dan in moiety (engelse term die ik vertaal in familie). Het is vooral afhankelijk van het klimaat hoe men leeft. In de woestijn zijn het vooral heel kleine groepen die rondtrekken terwijl aan de kust het grotere groepen zijn die soms bijna semi-sedimentair zijn.

Ik ga nu eerst wat over de blanke politiek schrijven en dan verder over hun kultuur.
De eerste verslagen over Australie stammen af van de 16e eeuw. Een Nederlands schip heeft toen de kust verkend en eigenlijk gerapporteerd dat het onbewoonbaar was. Het is pas kapitein Cook die in de 18e eeuw meer mogelijkheden zag tot ontwikkeling. Hij verkende wel een andere kuststreek nl het oosten waar nu al de grote steden zijn.
Men verklaarde het ook terra nillis. Ongebruikte aarde en daardoor kon men het opeisen en werden voor de volgende eeuwen alle aboriginal rechten genegeerd.

Nadat de eerse kolonies gesticht waren (meestal met behulp van gevangenen) heeft men snel problemen gekregen met het klimaat en de verkenning van het land heeft lang op zich moeten wachten. Men had ook veel problemen om over de great dividing range of het kustgebergte te geraken. Het heeft ook tot 1862 geduurd eer men door het centrum dus de grote woestijnen een weg had gevonden.

De blanke politiek naar aboriginals toe heeft eigenlijk 3 periodes gekend.
De eerste was assimilatie. De aboriginals moesten blanken worden. Ze werden naar missies gestuurd om daar westerse kultuur, religie enz te leren. Uiteraard moesten ze dan ook westerse kleren dragen.
In deze periode mocht men hen ook zonder veel reden doden. Er waren  masssmoorden maar omdat het land zo dun bevolkt was is dat in absolute cijfers niet zo indrukwekkend als in andere landen. Procentueel gezien is het zeker even erg. Ook hebben de westerse ziekten hier meerder zeer zware epidimieen veroorzaakt.
Omdat de kust het eerst en lang gekoloniseerd is, is het deze streek dat er hele taalgroepen verdwenen zijn.
In deze periode had men ook de LOST generation. Het was een nationaal beleid dat alle aboriginal die wat blank bloed in hun hadden (en vele blanke mannen hadden aboriginal partners) werden weggenomen van hun families om dan door blanke opgevoed te worden. Ze weten niets van hun kultuur en dit gebeurde tot in 1960's. Ik heb nog gesproken met een man wiens zusters en broers zijn meegenomen. (zie een van mijn vorige verslagen van januari)

De tweede periode is zelfbeschikkingsrecht. Men erkende de aboriginals als de oorspronkelijke bewoners en gaf hun het recht om te leven volgens hun eigen kultuur maar dan in voor hen voorziene gebieden. Men gaf ook grote sommen geld om dat mogelijk te maken en als compensatie voor het verleden. Ook als lease of huur van sommige gebieden zoals Ayers Rock en kakadu NP die voor iedereen toegankelijk bleven.
Het blijkt nu dat dit geen goede oplossing was. Als de aborigials het geld kregen, werd dan onmiddellijk gespendeerd en dan wachtte ze gewoon tot de volgende keer. Na 40j blijkt nu dat er veel meer aboriginal niet kunnen lezen of schrijven maar ook hun oorspronkelijke kultuur niet meer kennen. Alcoholisme en drugsgebruik zijn enorm toegenomen. Aboriginals doen het nu in alle statistieken het slechtst. vb het sterftecijfer van pas geborenen is vergelijkbaar met derde wereld landen als Ethiopie enz. De gemiddelde levensduur is 15j minder dan blanken en ook minder dan vroeger. Er zijn oudere aboriginals die wensen dat de missies terug kwamen omdat ze toch voor enige orde en kennis zorgden.

Nu is men in de derde periode. Dit heeft niet echt een naam omdat men nog aan het zoeken is hoe men deze situatie moet behandelen. Men geeft nog veel geld maar niet aan inidividuele personen maar aan aboriginal organisaties die dit dan gebruiken om projecten voor de gemeeschap te financieren. Het heeft niet altijd succes. Men heeft ook zogenaamde droge dorpen waar er geen alcohol mag verkocht worden. In sommige streken mag er bepaalde benzine niet verkocht worden omdat een bestanddeel ervan kan gesnoven worden en zo een roes ontstaat.

De situatie is zeker niet overal hetzelfde.
Aan de oost- en zuidkust leven niet veel aboriginals meer. Velen zijn gedood in de eerste periode maar die er nog zijn hebben zich redelijk goed aangepast maar ook wel met verlies van hun kultuur.

In het centrum in de woestijn waar de blanken nog maar goed een eeuw komen en dan nog in kleine aantallen zijn er de meeste problemen met drugs, alcoholisme, geweld enz. In Alice Springs kun je geen 15min over straat wandelen of ze vragen voor geld ed meer.
Tennant Creek lijkt minder erg maar de reisgids waarschuwt om snachts liever niet over straat te lopen. Echt alles was ook achter grote omheiningen. Het is raar dat deze streek die relatief kort blanke invloed heeft het zo slecht doet. Men weet het meeste over deze groepen omdat ze pas later "ontdekt" zijn en er toen al een mentaliteitsverandering bezig was om ook hun kultuur te bestuderen.
Er is een verhaal dat een groep in de 1960's uit de Simpsonwoestijn kwam en toen pas voor de eerste keer een blanke zag.
Het is natuurlijk niet gemakkelijk om van het steentijdperk naar de 20ste eeuw te worden
 gekatapulteerd.

Nu ben ik in het noorden en ook deze streek is nog niet zolang gekoloniseerd. Hier lijkt het beter te zijn. Arnhem land is al of terug in Aboriginal handen sinds 1930. Er zijn natuurlijk problemen maar je ziet ook veel van de oorspronkelijke kultuur. Zeer veel rock art enz.

De westkust moet ik nog verkennen. Dat is voor de laatste 3 maanden.


De kultuur.

Er zijn zeer strikte regels die men moet volgen.
vb huwelijken.
      Men krijgt altijd de clannaam van de moeder mee maar ook de familienaam van de vader en dit bepaald met wie je wel of niet mag trouwen. Je hebt toestemming nodig van de elders. Deze regels zijn er natuurlijk om genetisch verwante huwelijken te voorkomen. Net zoals wij niet met nichten of neven mogen trouwen.
Ze zijn hier wel strikter. Een volwassen man mag niet met zijn zuster praten tenzij er een derde persoon bij staat. (regel van arnhem land)

Veel van hun kultuur wordt ook geheim gehouden omdat het sterk verdeeld is.
Er is een verdeling tussen mannen en vrouwentaken en voor ouderen en jongeren.
Als jongen moet je verschillende inwijdingsrituelen doormaken en elke keer mag je wat meer.
Dit gebeurd op bepaalde heilige plaatsen en je mag er pas komen als je ingewijd bent. Hier zijn meestal ook de rotsschilderingen. Dit is eigenlijk een manier van communiceren en ook om te onthouden wat je geleerd hebt.

Er zijn ook heilige plaatsen voor vrouwen waar mannen niet mogen komen. Zo is er een 2km lange  wandeling in Kakadu NP door het regenwoud maar aan het laatste stuk wordt gevraagd dat alle mannen ook blanke een kortere weg nemen omdat het eigenlijk alleen voor vrouwen is.

Velen van deze heilige plaatsen zijn vroeger vernietigd door ontwetendheid of moedwillig en zelfs in de laatste decennia zijn er nog gevallen geweest van grafitti spuiters op de rotstekeningen.
De clans werkten samen en elke clan had zijn eigen taken om deze plaatsen te beschermen en onderhouden.
Soms is het niet meer dan bepaalde stenen die in een bepaalde volgorde lagen. Als blanken dan deze stenen gebruikten voor huizen enz gebeurde het dat aboriginals zo gestresseerd geraakten dat ze ziek werden en stierven. Natuurlijk ontstond zo ook agressie en werden er mensen aan beiden zijden gedood.
Echte oorlogen zijn er niet geweest. Dit omdat de aboriginals gewoonweg niet de wapens hadden om zich te verzetten. Ze doden wel veel vee en af en toe een blanke maar werden zelf op veel grotere schaal getroffen.

Al deze dingen samen geeft dat men nu nog vele locaties geheim houdt voor het publiek.

De computer doet raar dus ik ga alles opslaan en de rest in het tweede deel  schrijven.

2 opmerkingen:

Anoniem zei

Sjiek verhaal broertje. Ben weer jaloers als ik dsa allemaal lees. Een kleine troost ben betaald aan het lezen :) Geniet er nog van.

Koen zei

Ik verheug me op de verhalen die je kan vertellen bij een lekker belgisch pintje!